Adres: Prunuslaan 11 -
Disclaim er
Bij de bespreking van de uitvaart van een mevrouw op leeftijd kwam het moment om de kist uit te zoeken. Ik pakte mijn kistenboek uit mijn tas. Nog altijd een beetje onwennig omdat ik dan een product van een ander moet verkopen. Een verkoper ben ik niet. De kinderen van de dame in kwestie vielen meteen voor een grafmand van wilgentenen. “Hij is wel wat prijzig” zei ik voorzichtig. De kinderen (ook al flink volwassen) waren er niet van af te brengen. Dit was dé mand.
Bij het bestellen van de grafmand bleek dat de mand ook op maat gemaakt kon worden. Mits de wilgentenen nat genoeg waren. Na twee dagen bleken de tenen nat genoeg te zijn en werd de mand gevlochten. De dag voor de uitvaart zou de mand gebracht worden. Wat gespannen wachtte ik met dochters van de overleden mevrouw op de mand. Het is een bijzonder moment als de kist of in dit geval de mand in huis komt. Als nabestaanden stap je weer een beetje dichter naar het afscheid toe. Toen er aangebeld werd door de mandenmaakster was de spanning goed opgelopen. Ik haastte me naar beneden om te helpen de mand naar boven te brengen.
De mand was nog een beetje nat en rook nog echt naar wilgentenen. Ik heb nooit zo met mijn neus in de takken van een wilgenboom gestaan en toch rook het bekend. De mand was licht en zo naar boven te dragen. Toen de mand binnen gedragen werd sloeg de gespannen stemming meteen om, omdat de mand zo aanraakbaar was. Iedereen raakte de mand aan, om de wilgentenen te voelen, maar ook de katoenen bekleding voelde lekker. De dochters hadden zelf schapenvachten om in de mand te leggen en die waren ook fijn om aan te raken. De angst voor het omhulsel voor hun moeder was weg. De mand was aaibaar en was met liefde gemaakt. Daardoor kwam hun moeder eerder dichterbij dan dat er afstand gecreëerd werd.
Tijdens de afscheidsbijeenkomst heb ik het kort gememoreerd. De spanning voor het arriveren van de mand en de ontspanning toen het er eenmaal was. En hoe we allemaal de mand wilden aanraken. De belangstellenden heb ik ook aangemoedigd om de mand even te voelen bij het verlaten van de aula. Later realiseerde ik me pas dat een kist zelden of nooit wordt aangeraakt. Soms wil een man er wel een klopje opgeven, maar dat is het dan. Vrouwen geven geen klopjes, die raken meestal een kist niet aan.
De grafmand heeft me de ogen geopend. Het deed me wederom beseffen dat hoe dichter je bij de dood en de dode durft te komen, hoe beter je het verlies kunt verwerken. Er is een vergelijking met haptonomie te trekken. Als je met de pijn kennismaakt, durft te voelen, dan leer je met de pijn omgaan waardoor deze minder scherp wordt. Als je pijn probeert te vermijden of dat nou fysieke pijn is of psychische pijn, dan raak je steeds verkrampter en krijg je steeds meer pijn.
Opvallend genoeg geldt dat niet alleen voor de nabestaanden maar ook voor de professional. Tijdens mijn opleiding leerde ik nog vooral niet te betrokken te raken.
Al vrij snel heb ik in de praktijk geleerd dat alleen door dichtbij te komen en me betrokken te voelen ik niet alleen mijn werk beter doe, maar ook beter met het verdriet van anderen om kan gaan.
Carolien Harrems
8 september 2009
Natte tenen